De onderstaande tekst is in geheel ook als pdf-bestand te downloaden: Stadsklooster Assen – houd de geest levend

 

Stadskloosters

De afgelopen jaren zijn door heel het land stadskloosters gesticht. Te denken valt aan steden als ’s Hertogenbosch, Rotterdam, Utrecht, Nijmegen, Dordrecht, Zutphen, Middelburg, Delft, Zwolle, Leeuwarden en Groningen. Hoewel deze kloosters soms in de opzet verschillen, bijv. al dan niet met een leefgemeenschap, halen die initiatieven altijd inspiratie uit de kloostertraditie. Ze delen hetzelfde verlangen: geloven in zingeving, spiritualiteit, ontmoeting, bezinning, stilte, gastvrijheid, schoonheid en eenvoud aan de ene kant en betrokkenheid op – en beschikbaarheid naar de samenleving aan de andere kant. Opvallend is dat stadskloosters meestal initiatieven ‘van onderop’ zijn, vanuit groepen van mensen die elkaar rond dat verlangen hebben gevonden. Dus minder vanuit bestaande kerken die vaak kampen met krimp in mensen en middelen. Dat neemt niet weg dat een aantal stadskloosters door kerkgemeenschappen wordt gesteund. Veel betrokkenen bij een stadsklooster zijn trouwens lid van hun kerkgemeenschap. Er zijn ook veel (religieuze) fondsen die het concept stadsklooster van belang vinden en financieel steunen. Stadskloosters zijn er in, van en voor de stad. Ze groeien in aantal, trekken steeds meer bezoekers waaronder jongeren en hebben een positief imago. Belangrijke uitgangspunten voor het stichten en beheren van een stadsklooster zijn:
• waar een wil is is een weg
• geld volgt het beleid en niet andersom
• denken in kansen en mogelijkheden
• problemen bestaan niet, wel uitdagingen

Stichting Stadsklooster Assen

Op 8 november 2023 is ten overstaan van notaris mr. A.J van Bekkum te Assen de in deze stad gevestigde Stichting Stadsklooster Assen opgericht. De stichting zet vanaf die dag in de vorm van een rechtspersoon de activiteiten van de Initiatiefgroep Profilering Adventskerk/IPA voort met dezelfde initiatiefnemers en vrijwilligers. Het in april 2022 door de IPA uitgebrachte en later aangevulde rapport Adventskerk Assen – houdt de geest levend is de basis voor de activiteiten van de stichting.

De stichting
– heeft ten doel, zonder het maken van winst te beogen, werkzaam te zijn op het gebied en grensvlak van religie, spiritualiteit, verdieping, kunst, cultuur en/of maatschappelijke betrokkenheid in, vanuit en/of rond een of meer gebouwen in Assen, in het bijzonder het gebouw de Adventskerk, Lindelaan 49 Assen, en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimte zin van het woord.
– tracht haar doel ondermeer te verwezenlijken door het nemen van initiatieven tot – en het organiseren en/of bevorderen van activiteiten op eerdergenoemd gebied c.q. grensvlak, en daartoe die gebouwen, al dan niet in de hoedanigheid van (mede)eigenares of (mede)huurster, te (laten mede) gebruiken en te (laten mede-) exploiteren.
– heeft de ANBI-status aangevraagd zodat na verlening daarvan donaties fiscaal aftrekbaar zijn.
– heeft een Bestuur en een Raad van Advies waarvan de leden voor de verwezenlijking van de doelstelling vanuit diverse disciplines deskundig zijn en het bestuur gevraagd en ongevraagd van advies dienen. Tenminste eenmaal per jaar wordt een bijeenkomst van begunstigers en andere betrokkenen gehouden waarin zij worden geïnformeerd over het door het bestuur gevoerde en te voeren beleid.
– kan een beroep doen op een groot aantal vrijwilligers voor het beheer, de PR en de opzet/uitvoering van activiteiten

Visie

Waarom Stadsklooster Assen?
Klooster associëren we met stilte en een plek waar je, zo nodig in anonimiteit, tot rust kunt komen en kunt opademen; met gebed, meditatie en bezinning; met (de schoonheid van) liturgie en muziek; met eenvoudig leven en tegelijkertijd betrokken zijn bij de samenleving.
In de huidige onrustige, soms hectische tijd zijn velen op zoek naar (nieuwe) ervaringen juist op dit gebied. Velen, dat wil zeggen: ongeacht leeftijd, ongeacht komaf en achtergrond. Dus kerkelijken, maar ook rand- en buitenkerkelijken. Wij denken dat klooster als term voor het dak waaronder je kunt samenkomen, daarbij meer aansprekend zal zijn dan het begrip kerk.
Tegelijkertijd is van een andere ontwikkeling sprake: de territoriale (wijk)gemeente lijkt haar langste tijd gehad te hebben. Men gaat nu eerder naar een bepaalde kerk, niet meer omdat men tot de (wijk)gemeente behoort waar dat kerkgebouw toevallig staat, maar omdat men in die kerk datgene vindt waarnaar men juist op zoek is en wat men met anderen kan delen. En die anderen kunnen dus heel goed ook van buiten de territoriale grenzen komen. Van territoriale naar identiteitsgemeente dus. Een stadsklooster is niet aan territoriale grenzen gebonden, doet de deuren open voor iedereen waar hij/zij ook vandaan komt, is laagdrempelig, gastvrij en biedt ruimte.

Stadsklooster impliceert dat wij zelf ook buiten de eigen grenzen van de Adventskerk denken en kijken en, in samenwerking met anderen (waaronder kerken), ernaar streven dat het met recht een klooster in, van en voor de stad zal zijn.

Motto: houd de geest levend!
Om de Geest (met een hoofdletter!) levend te houden is het vieren van de getijden een absolute voorwaarde. Het is de bron waaruit we putten, de motor die ons gaande houdt, de energie waar we niet buiten kunnen en het huis voor de ziel waar we telkens naar kunnen terugkeren.
Vervólgens zijn we dan, geïnspireerd en toegerust, in staat de geest (nu met een kleine letter) levend te houden op tal van andere vlakken waar we ons als stadsklooster mee zullen bezig houden.

Missie

Geïnspireerd door en voortbouwend op de kloostertraditie wil Stadsklooster Assen een plek zijn en bieden om stil te staan bij wat je drijft, bij wat je krijgt, geeft en deelt en bij wat je overstijgt. Met aanzien des persoons zoeken en vieren we samen licht, kracht en schoonheid gericht op het goede leven voor alles en iedereen.

Uitwerking
In de Adventskerk beschikt de stichting over een gebouw dat zich er uitstekend voor leent om zich te ontwikkelen tot het kloppend hart van het Stadsklooster Assen. De vormgeving van het gebouw, de architectuur van zowel exterieur als interieur, roepen een bepaalde sfeer op die goed aansluit bij wat ons bij het kloosterlijke van het Stadsklooster – houd de Geest levend voor ogen staat: een plek waar liturgie en in het bijzonder de getijden gevierd worden, waar ruimte is voor stilte en meditatie. Daarnaast biedt het gebouw tal van mogelijkheden gericht op het levend houden van de geest met een kleine letter: activiteiten op het gebied van muziek, kunst en cultuur; het functioneert als uitvalsbasis voor onze betrokkenheid bij de samenleving buiten.
• Begin- en ankerpunt van onze klooster-activiteiten wordt gevormd door het vieren van de getijden: morgen- en avondgebed.
• Het stiltecentrum, maar ook de kerkzaal zelf is een bijzonder geschikte plaats om zich in stilte, in (geleide) meditatie of Lectio/Visio Divina terug te trekken. Hier wordt iets zichtbaar van wat we de ‘binnenwereld’ van het kloosterlijke leven zouden kunnen noemen: een plek waar men zijn kan zonder dat van een viering sprake is: het kan namelijk ook op een doordeweekse dag, bovendien anoniem, ‘zonder bewijs van lidmaatschap’.
• Met Musica pro Deo (geliefd vanwege het bijzondere karakter van de vieringen en vanwege de kerkmuziek die er ten gehore wordt gebracht) bevinden we ons op het grensvlak van liturgie aan de ene en kunst en cultuur aan de andere kant. Hetzelfde geldt voor de exposities van beeldende kunst en van de theatervoorstellingen.
• Door zijn plaats op het terrein van GGZ Drenthe kan het gebouw een ‘schuilplaats’ alsook een ‘ontmoetingsplein’ voor cliënten van GGZ Drenthe en anderen zijn, ’s zondags en door de week.
• Stadsklooster Assen kan zich tot ‘leerhuis’ of ‘werkplaats’ ontwikkelen. Een plek waar men voor toerusting en ondersteuning terecht kan (lezingen, cursussen), maar dat ook een soort ‘actiecentrum’ is (het woord bij de daad).
Rondom het Stadsklooster kan zich een gemeenschap vormen van mensen die affiniteit met en betrokkenheid bij het hele ‘project’ hebben en die ook bereid zijn (in meerdere of mindere mate) daar verder vorm aan te geven en uit te dragen. Een gemeenschap dus, niet op basis van territoriale grenzen, maar groeiend vanwege de bijzondere identiteit die het Stadsklooster uitstraalt.
Die gemeenschap kan verschillende vormen aannemen:
Van de getijdengemeenschap maken diegenen deel uit die zorg dragen voor en/of deelnemen aan de getijdenvieringen als dragende grond.
De werkgemeenschap wordt gevormd door diegenen die zich bezighouden met alles wat direct, praktisch en concreet nodig is om het Stadsklooster gaande te houden.
De zorggemeenschap is actief op het gebied van omzien naar elkaar.
Van de vriendengemeenschap maken deel uit diegenen die, op enige afstand weliswaar, het gehele project een warm hart toedragen door bijv. financieel bij te dragen.
• Het gebouw de Adventskerk is om verschillende redenen geliefd als locatie: voor het geven van concerten; ook vinden er uitvaarten plaats. Stadsklooster Assen kan voor dergelijke niet door hem zelf geïnitieerde en georganiseerde ‘activiteiten’ de Adventskerk beschikbaar stellen en laten huren.
• Samenwerking met anderen, zeker met bestaande groepen en initiatieven, ligt voor de hand. In het bijzonder wordt gedacht aan ‘Assen bloeit’ in De Open Hof dat een buurthuisfunctie vervult voor met name de bewoners van Assen-Oost.

Pijlers

Stadsklooster Assen – Houd de geest levend rust op 4 pijlers
• Vieren en Ontmoeten
vieringen, muziek, stilte en meditatie
• Leven en Leren
cursussen, lezingen, gespreksavonden en taallessen
• Verrassen en Verbinden
tentoonstellingen, theatervoorstellingen en film
• Bezield en Betrokken
kerk en wereld, relatie met GGZ Drenthe.

Overgangsjaar 2024: van Vredenoord naar Stadsklooster

De Protestantse Gemeente Assen/PGA huurt de Adventskerk tot en met 31 december 2024 van de eigenares Espria/GGZ Drenthe. Espria/GGZ Drenthe heeft de IPA – en daarmee de stichting als voortzetting daarvan – aangeboden om per 1 januari 2025 de kerk te huren of te kopen. Het streven van de stichting is om de kerk eerst een aantal jaren te huren en daarbij het recht van eerste koop te krijgen.

De Protestantse wijkgemeente Vredenoord die dit kerkgebouw, naast de aan de Marsdijk gelegen Opstandingskerk in gebruik heeft, besloot in december 2021 om in het vervolg in dat laatstgenoemde kerkgebouw het kerkenwerk te concentreren. De in de Adventskerk plaatsvindende activiteiten als het Morgengebed, Musica pro Deo, woensdagavondvespers, exposities en theatervoorstellingen zijn, onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad, daar gebleven. Die zijn grotendeels geïnitieerd, ontwikkeld en uitgevoerd door dezelfde mensen die nu bij de stichting betrokken zijn. Die personen hebben daarnaast vanaf 2023 een aantal nieuwe activiteiten georganiseerd zoals lezingen, orgelbespelingen (Orgel op woensdag), koffiedrinken voor cliënten van GGZ, een Taizédienst en Lectio- en Visio Divina.

De PGA zal besluiten om de wijkgrenzen binnen Protestants Assen per 1 januari 2025 op te heffen. Dit betekent dat (de kerkelijke wijk) Vredenoord per die datum ophoudt te bestaan. Het jaar 2024 is daarom als een overgangsjaar te zien waarin Vredenoord zich eind van dat jaar uit de Adventskerk terugtrekt.

Ook zal de PGA per 1 januari 2025 het kerkelijk leven van Protestants Assen in een in de binnenstad gelegen kerkgebouw concentreren. De PGA heeft aangegeven voor incidentele activiteiten ruimtes elders in de stad te huren, waarvoor de stichting de Adventskerk graag aanbiedt.

 

Financiën en beheer

Inleiding
Een Businesscase (BC) geeft de harde voorwaarden aan om een plan te laten slagen. Wij concentreren ons hier op: “de kosten en baten voor de start en de eerste jaren (3 jaar) van het Stadsklooster.

Stadsklooster
De stichting/SKA wil de Adventskerk langjarig huren van GGZ/Espria en exploiteren. De vier fundatiepijlers onder de doelstelling zijn:
• Vieren en Ontmoeten
• Leven en Leren
• Verrassen en Verbinden
• Bezield en Betrokken

Binnen elke pijler zijn alle voorgenomen omschreven activiteiten begroot inclusief voorziene tekorten en opbrengsten

Doel, kosten en dekking
SKA is per definitie een non-profit instelling. Het doel is niet om winst te maken uit de activiteiten. De SKA-doelstelling maakt, dat er een “anders dan anders BC” gemaakt is. Veel activiteiten zijn sociaal, cultureel en religieus gericht en kunnen slechts budgettair neutraal of verlieslatend geëxploiteerd worden. Een minderheid van de activiteiten kan inkomsten genereren met soms een bescheiden positief resultaat. Er is dekking vereist voor alle verlieslatende activiteiten en voor de huisvestingskosten van het Stadsklooster. De dekking moet – gezien het ideële doel van de SKA- gerealiseerd worden uit donaties, sponsoring, legaten, subsidies en verhuur. (Niet uitputtend)

Kosten en opbrengsten SKA onder het vergrootglas
Om de “boekhoudkundige” Businesscase van de SKA te kunnen toelichten, zoomen we eerst in op het kostendeel. De kosten bestaan uit huur, energie, water, telecomkosten, bedrijfs- en beheerkosten.

Huur € 30.000
Beheer € 3.000
Bedrijfskosten € 2.000
Totaal € 35.000
Af
Verhuur € 4.000
Bijdrage GGZ € 5.000
Bijdrage Gemeente Assen uit WMO-gelden € 2.000
Totaal € 11.000

Tekort € 24.000

De jaarlijkse SKA kosten gerelateerd aan huisvesting belopen € 24 000.
We gaan er vanuit dat de kosten van energie (elektra € 6000,–, gas € 12.000- en water € 100,– alsmede de kosten van groot onderhoud door de GGZ worden gedragen en de inkomsten voor de verhuur telecom (€19.000,–) voor haar zijn.

De activiteiten van SKA zijn in meerderheid verlieslatend of neutraal. Hieronder een uitsnede uit de BC met de kosten, die elke “pijler” in het SKA concept jaarlijks met zich meebrengt. Verder aandacht voor de instrumenten, die bij activiteiten gebruikt worden en die onderhoud vergen en een verzekering behoeven. Streaming is belangrijk voor de uitstraling van het klooster via externe communicatie.

SPECIFICATIES ACTIVITEITEN

Vieren en Ontmoeten MpD € 4.000
Leven en Leren € 2.000
Verrassen en Verbinden € 2.000
Bezield en Betrokken € 1.000

Multimedia streaming € 4.000
Onderhoud vleugel en orgel € 7.000
Verzekeringen € 1.500
Kosten € 12.500

Tekort € 21.500

De jaarlijkse SKA kosten gerelateerd aan speciale activiteiten belopen € 21 500.

Dekking SKA
Uit de som van huisvestingskosten en netto kosten activiteiten volgt de dekkingsbehoefte. In dit geval gaat het om een ongedekt bedrag van
€ 24.000 en € 21.500 is € 45.500.
Alternatieve dekking uit subsidies van allerlei fondsen zal er ook zijn. Wij hebben ze bewust niet ingerekend bij deze BC. Subsidies zijn vrijwel altijd op evenementbasis. Toekenning is aan regels gebonden, die dikwijls niet passen bij de doelstelling van SKA. Of de vraag naar subsidiemiddelen is zo groot, dat deze snel uitgeput raken en je achter het net vist. Het zijn onzekere inkomsten, niet geschikt om de BC op te bouwen. Voor verhuringen is wel € 4.000 meegenomen. Net als voor een bijdrage van GGZ van € 5.000 vanwege de aan haar cliënten vanuit/door SKA verleende faciliteiten zoals rond het Morgengebed, woensdagmiddagmediatie, Stiltecentrum, koffie op donderdagmiddag. De Adventskerk is zeer geschikt voor concerten en uitvaarten. Samengevat: De SKA is huiverig voor “vage” dekking in dit stadium.

Vermogen
De SKA heeft vermogen nodig van (ten naaste bij) een bedrag van € 120 000.
Waarom vermogen en waarom dat bedrag? Zodra de Stichting substantiële verplichtingen aangaat, zoals een driejarig huurcontact, vraagt de verhuurder zekerheid. Ook is er in het begin kans op liquide problemen, omdat de brede donatiestroom nog op gang moet komen, ondanks de toezeggingen. Voorinvesteringen zijn dan juist noodzakelijk. Bestuurders van de Stichting moeten voorts -ook na de beginjaren- voldoende rugdekking hebben om aangegane verplichtingen te kunnen betalen, bijvoorbeeld als -door welke oorzaak ook- de donatiestroom zou teruglopen. Ze zijn aansprakelijk voor goed bestuur. Het advies van de financiële deskundigen is om een vermogen aan te houden van 3 x € 40.000 = € 120.000. Het bestuur van SKA volgt dat advies op. De bronnen hiervoor zullen misschien niet alle op tijd beschikbaar zijn omdat er besluitvorming van derden over moet plaatsvinden. De bronnen zijn reëel in hun aanspreekbaarheid.
SKA doet voor het vermogen een beroep op legaten, die eerder zijn toegekend en gelabeld aan voorzieningen en activiteiten in de Adventskerk. Verder anticipeert de Stichting op steun van de PKA omdat het Stadsklooster een initiatief is vanuit haar eigen kerkelijke gemeente en de activiteiten van/in het Stadsklooster voortzettingen zijn van activiteiten, die in de Adventskerk zijn geïnitieerd, ontwikkeld en uitgevoerd. Een klein deel van het vermogen (<20%) zal door donaties worden gevoed.

Organisatie van Stichting Stadsklooster Assen

Het Bestuur van de stichting bestaat uit
Martien de Pauw, voorzitter
m.depauw50@kpnmail.nl
Joost Toussaint, secretaris
vanderkolktoussaint@hetnet.nl
Daan Tavenier, penningmeester
dptavenier@gmail.com

De Raad van Advies wordt gevormd door:
• Jaap de Raadt, Bert Vastenburg, Anita Akkerman
stadsklooster
• Wietse Meinardi
orgel, kistorgel, piano, kerkmuziek
• Berta van der Kolk, Inge Meinardi, Peter Siebesma, Henk Horlings, Wietse Meinardi
Musica pro Deo en concerten
• Berta van der Kolk, Klaas Pieter Touw,Corry van der Molen
morgengebeden, woensdagavondvespers, meditatie
• Cees Hoekstra, Pieter Veenstra, Reinder van der Molen
kunst en cultuur
• Corry van der Molen, Berta van der Kolk
lezingen
• Meino Nijhoff, Cees Hoekstra
bouwkundige zaken, investeringen
• Arnoud van der Mheen, Dick van Veen, Klaas Pieter Touw
verbinding met GGZ Drenthe
• Henk Siekmans, Pieter Veenstra
klooster en wereld
• Gerard Alberts, Inge Meinardi, Klaas Pieter Touw
PR en communicatie

Administrateur Theo Fokkema

Belangstellenden voor toetreding tot het Bestuur of de Raad van Advies zijn van harte welkom. De secretaris licht hen graag in.